Khái niệm “nội lực” không còn xa lạ trong giới lãnh đạo và quản lý – nó thường được nhắc đến tại các diễn đàn về chiến lược phát triển, đổi mới tổ chức, hay năng lực quốc gia. Tuy nhiên, dù quen thuộc về mặt ngôn từ, nội lực vẫn là một khái niệm khó nắm bắt và khó lượng hóa.
Từ trong đau khổ xuất hiện những linh hồn mạnh mẽ nhất; những nhân cách vĩ đại nhất đều mang theo mình những vết sẹo hằn sâu
Khalil Gibran
Nội lực không chỉ là yếu tố cốt lõi tạo nên năng lực thích ứng và phát triển bền vững của một doanh nghiệp, tổ chức hay quốc gia. Ở cấp độ cá nhân, nội lực chính là “hệ miễn dịch” tinh thần giúp con người trụ vững trước biến động, vượt qua khủng hoảng và xoay chuyển nghịch cảnh.
Phần lớn chúng ta đều thừa nhận: phát triển nội lực là điều thiết yếu. Tuy nhiên, để trả lời một cách cụ thể – nội lực bao gồm những gì, làm thế nào để bồi đắp, và đo lường ra sao – thì vẫn là một khoảng trống trong tư duy quản trị.
Đã đến lúc các nhà lãnh đạo cần nhìn nhận nội lực không chỉ như một khái niệm trừu tượng, mà như một năng lực chiến lược – có thể định hình, phát triển và quản trị một cách có hệ thống.
Thật thú vị khi nhận ra rằng, nội lực — hay còn gọi là inner strength — được nghiên cứu một cách có hệ thống ban đầu trong lĩnh vực y tế, đặc biệt là với các bệnh nhân mắc bệnh nan y hoặc người cao tuổi. Ở đó, nội lực không phải là khái niệm trừu tượng, mà là yếu tố sống còn giúp họ đối diện với đau đớn, vượt qua tuyệt vọng, tìm lại niềm tin và định hướng sống mới.
Từ y học, khái niệm này dần mở rộng sang các lĩnh vực như giáo dục, tâm lý học, và đặc biệt là lãnh đạo và quản trị — nơi nội lực trở thành yếu tố then chốt để nuôi dưỡng khả năng phục hồi (resilience), ra quyết định sáng suốt trong bất định, và giữ vững bản lĩnh giữa những biến chuyển không ngừng.
Trong suốt nhiều thập kỷ qua, năng lực (competency) — từ kỹ năng tư duy chiến lược, kỹ năng giao tiếp đến năng lực đổi mới — vẫn là trọng tâm của các chương trình phát triển lãnh đạo. Mô hình quản trị nhân sự dựa trên năng lực (competency-based HRM) đã giúp định hình tiêu chuẩn cho việc tuyển chọn, đào tạo và đánh giá nhân sự. Tuy nhiên, năng lực — dù quan trọng — vẫn chỉ phản ánh một phần bề nổi của hiệu suất.
Nội lực, trái lại, là phần chìm của “tảng băng tâm lý”, là yếu tố tạo nên chiều sâu cá nhân và sự kiên định dài hạn. Năng lực giúp chúng ta “làm tốt việc”, nhưng chính nội lực mới giúp chúng ta “đi đường dài”.
Năng lực có thể thay đổi theo thời đại — kỹ năng của ngày hôm qua có thể lỗi thời vào ngày mai. Nhưng nội lực thì tương đối bền vững. Nó không phụ thuộc hoàn toàn vào môi trường bên ngoài, mà xuất phát từ bên trong: từ sự hiểu rõ bản thân, khả năng giữ tâm trí ổn định, và niềm tin rằng mình có thể vượt qua mọi hoàn cảnh.
Chính vì vậy, các mô hình phát triển lãnh đạo hiện đại đang dần chuyển từ hướng tiếp cận thuần túy về kỹ năng, sang tập trung vào nội tâm, sức mạnh nhân cách, sự tỉnh thức, và khả năng thích ứng linh hoạt trong bối cảnh phức tạp (Crossan et al., 2017).
4 chiều kích của nội lực
Dựa trên tổng hợp từ nhiều nghiên cứu quốc tế, đặc biệt là mô hình của Lundman và cộng sự (2010), nội lực có thể được hiểu thông qua bốn yếu tố nền tảng:
🔹 Sự kiên định (Firmness):
Là nền tảng của sự ổn định, kỷ luật bản thân và chính trực. Người có sự kiên định là người đứng vững trên hiểu biết rõ ràng về bản thân, nhận thức được giới hạn của mình, đồng thời thể hiện tinh thần trách nhiệm và sự bền bỉ khi đối diện với thử thách.
🔹 Tính sáng tạo (Creativity):
Thể hiện qua khả năng tưởng tượng, tư duy linh hoạt và tạo ra những giải pháp mới. Tính sáng tạo giúp cá nhân nhìn thấy cơ hội trong khó khăn, và nuôi dưỡng niềm tin vào năng lực của chính mình để tạo ra tác động tích cực lên dòng chảy của cuộc sống.
🔹 Sự kết nối (Connectedness):
Là khả năng thiết lập và duy trì những mối quan hệ có ý nghĩa với bản thân và với người khác. Đồng thời, nó phản ánh cảm nhận sâu sắc về sự thuộc về – với gia đình, cộng đồng, thiên nhiên và cả chiều sâu tâm linh. Yếu tố này thể hiện niềm tin rằng cuộc sống là một mạng lưới liên kết, nơi con người tìm thấy giá trị và ý nghĩa thông qua sự kết nối.
🔹 Tính linh hoạt (Flexibility):
Là khả năng thích nghi và mở rộng bản thân để vượt qua nghịch cảnh hoặc những góc nhìn hạn hẹp. Tính linh hoạt bao gồm sự cởi mở với thay đổi, khả năng chịu đựng, lòng khoan dung và sự khiêm nhường – tất cả đều được giữ vững mà không làm mất đi sự ổn định nội tâm.
Điều đặc biệt là bốn yếu tố này không tồn tại riêng rẽ, mà liên kết chặt chẽ và tương tác liên tục, tạo nên một nội lực sống động, thích ứng và phát triển theo thời gian. Như vậy, theo mô hình này, nội lực không nằm ở việc tránh né biến động, mà ở tâm thế sẵn sàng đối diện và khả năng chuyển hóa thử thách thành cơ hội trưởng thành. Chính nhờ đó, cuộc sống – dù nhiều biến động – vẫn luôn có thể được sống một cách trọn vẹn, có mục đích và đầy giá trị.
Trong khuôn khổ của một bài viết ngắn, thật khó để đưa ra những lời khuyên toàn diện về việc phát triển nội lực — một lĩnh vực phức tạp, đa chiều và sâu sắc. Tuy nhiên, chúng tôi mong muốn cung cấp một số khái niệm nền tảng và từ khóa quan trọng, giúp bạn đọc có thể bắt đầu hành trình khám phá và bồi dưỡng nội lực một cách có định hướng.
Hình ảnh đầu bài không chỉ là minh họa — đó là tập hợp những khái niệm xuất hiện nhiều nhất trong các nghiên cứu và thảo luận xoay quanh phát triển nội lực cá nhân:
Mỗi yếu tố trên là một mắt xích liên kết trực tiếp với bốn chiều kích nội lực nêu trên. Khi bạn phát triển các lĩnh vực này, cũng chính là lúc bạn xây dựng được “bản lĩnh tinh thần” để đối mặt với mọi thách thức lãnh đạo trong kỷ nguyên biến động.
Để bắt đầu hành trình phát triển nội lực một cách sâu sắc và thực chứng, các nhà lãnh đạo có thể tham khảo các đầu sách được đánh giá cao trong giới quản lý và tâm lý học tích cực:
Như đã đề cập, nội lực là một khái niệm đa chiều, không dễ nắm bắt hay đo lường một cách trực tiếp. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là chúng ta không thể đánh giá được nó. Nhiều công trình nghiên cứu khoa học đã cố gắng hệ thống hóa nội lực thành những cấu phần cụ thể, từ đó xây dựng các công cụ đánh giá nhằm hỗ trợ lãnh đạo hiểu rõ hơn về “sức mạnh bên trong” của chính mình.
Một trong những mô hình được trích dẫn nhiều là khung đánh giá dựa trên bốn chiều kích cốt lõi: kiên định, sáng tạo, kết nối và linh hoạt đã được trình bày ở trên.
Bạn có thể bắt đầu bằng việc tự đánh giá chính mình. Hãy cho điểm từ 1 (hoàn toàn không đúng) đến 6 (rất đúng) với từng phát biểu dưới đây. Điểm càng cao thì mức độ nội lực càng lớn:
Việc tự đánh giá này không nhằm mục đích phân loại, mà là một bước khởi đầu giúp bạn – với vai trò lãnh đạo – hiểu rõ hơn về “nền móng tinh thần” mà mình đang xây dựng. Từ đó, bạn có thể đưa ra những lựa chọn phát triển cá nhân sâu sắc và có chiến lược hơn trong hành trình lãnh đạo bền vững.
Trong thời đại mà mọi thứ đều có thể thay đổi chỉ sau một đêm — từ thị trường, công nghệ, đến niềm tin của khách hàng — thì chính nội lực là điểm tựa vững chãi để mỗi nhà lãnh đạo tiếp tục hành trình với sự sáng suốt và dũng cảm.
Phát triển nội lực không phải là hành trình ngắn hạn. Đó là quá trình liên tục, có chủ đích và cần sự kiên trì. Nhưng một khi đã có được nội lực đủ mạnh, bạn không chỉ vượt qua biến động — mà còn có thể dẫn dắt người khác đi qua biến động, một cách bình an và đầy cảm hứng.
Lundman, B., Aléx, L., Jonsén, E., Norberg, A., Nygren, B., Fischer, R. S., & Strandberg, G. (2010). Inner strength—A theoretical analysis of salutogenic concepts. International journal of nursing studies, 47(2), 251-260.
Advani, A., & Mergenthaler, J. (2024). From competencies to strengths: exploring the role of character strengths in developing twenty-first century-ready leaders: a strengths-based approach. Discover Psychology, 4(1), 95.
Crossan, M. M., Byrne, A., Seijts, G. H., Reno, M., Monzani, L., & Gandz, J. (2017). Toward a framework of leader character in organizations. Journal of Management Studies, 54(7), 986-1018.
