Bảng Khảo sát VIA (VIA Inventory of Strengths) về 24 Sức mạnh Nhân cách

Hãy tưởng tượng một công cụ giúp bạn khám phá phiên bản tốt nhất của chính mình—không phải bằng cách chỉ ra những khuyết điểm hay giới hạn, mà bằng cách làm sáng tỏ những điểm mạnh cốt lõi định hình con người bạn. Khảo sát VIA chính là công cụ đó, mở ra cánh cửa để bạn hiểu sâu hơn về bản chất nhân cách của mình. Được ra đời vào năm 2001 và phát hành lần đầu vào năm 2004, qua nhiều lần cải tiến khoa học, công cụ này đã thu hút hơn 30 triệu người tham gia trên toàn cầu, được dịch ra 42 ngôn ngữ và được thực hiện khoảng 10.000 lần mỗi ngày. Với tần suất sử dụng cao, khảo sát này trở thành công cụ được thực hiện phổ biến nhất trên thế giới, khi cứ mỗi 9 giây lại có một người tham gia khảo sát.

Dựa trên hàng thập kỷ nghiên cứu tâm lý học, các nhà khoa học đã xác định 24 sức mạnh nhân cách phổ quát, từ sự sáng tạo, dũng cảm đến lòng tốt và biết ơn, mở ra góc nhìn sâu sắc về những yếu tố thúc đẩy mỗi chúng ta phát triển. Khảo sát VIA là mảnh ghép cuối cùng trong công việc phân loại 24 sức mạnh này, đóng vai trò như công cụ đo lường để nghiên cứu hệ thống phân loại đó. Khác với các bài kiểm tra tính cách truyền thống, Khảo sát VIA không phân loại hay gán nhãn bạn vào một khuôn khổ cố định; thay vào đó, nó vẽ nên một bức tranh sống động về những phẩm chất thúc đẩy hành động, mối quan hệ và khả năng phục hồi của bạn. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết hơn về khảo sát này trong bài viết dưới đây.

Bối cảnh phát triển

Vào năm 1998, Martin Seligman, khi giữ chức Chủ tịch Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ, đã nhấn mạnh sự cần thiết phải cân bằng trọng tâm của ngành tâm lý học, dành sự chú ý khoa học ngang nhau cho các khía cạnh tích cực của trải nghiệm con người, thay vì chỉ tập trung vào các rối loạn và xung đột. Điều này đã dẫn đến sự ra đời của tâm lý học tích cực, một lĩnh vực tập trung vào các trải nghiệm và phẩm chất tích cực. Seligman xác định sức mạnh nhân cách là trung tâm của lĩnh vực này và kết nối chúng với năm yếu tố cốt lõi của sự thịnh vượng toàn diện (PERMA).

Một sự hợp tác quan trọng giữa Seligman và nhà từ thiện Neal Mayerson vào năm 2000 đã mở ra việc phát triển một khung khoa học để hiểu về sức mạnh nhân cách. Chris Peterson đã dẫn dắt nỗ lực tạo ra Hệ thống Phân loại VIA (Values in Action), thu hút sự tham gia của 55 nhà khoa học và chuyên gia từ nhiều lĩnh vực khoa học, văn hóa và truyền thống toàn cầu. Quá trình này đã xác định sáu đức hạnh phổ quát—trí tuệ, dũng cảm, nhân đạo, công lý, tiết độ, và siêu việt—cùng 24 sức mạnh nhân cách đáp ứng các tiêu chí khoa học nghiêm ngặt.

Hệ thống Phân loại VIA cung cấp một danh pháp đồng thuận để nghiên cứu sức mạnh, tương tự như DSM dành cho các rối loạn tâm thần. Hệ thống này đã được xác nhận trên nhiều nền văn hóa và bối cảnh, cho thấy các sức mạnh như lòng tốt, sự tò mò và tính kiên trì được đánh giá cao trên toàn thế giới, mặc dù có những khác biệt văn hóa. Khả năng đo lường thay đổi theo từng sức mạnh, với một số, như sự sáng tạo, dễ dàng được đánh giá thông qua tự báo cáo, trong khi các sức mạnh khác, như sự khiêm tốn, đòi hỏi các phương pháp tinh vi hơn.

Sự ra đời của Khảo sát VIA

Một nhu cầu quan trọng khi phát triển một hệ thống phân loại là cần có một công cụ đo lường để nghiên cứu hệ thống phân loại đó. Do đó, ngay từ ban đầu, một phần trọng tâm của dự án VIA là tạo ra một công cụ đánh giá khoa học để đo lường 24 sức mạnh nhân cách. Nhiệm vụ này đã được thực hiện thành công bởi Christopher Peterson, giám đốc dự án VIA. Sau nhiều lần chỉnh sửa, Bảng Khảo sát VIA (VIA Inventory of Strengths, viết tắt là VIA-IS) đã hoàn thiện và đạt được các chỉ số tâm lý học tốt (độ tin cậy và tính hiệu quả cao). Khảo sát này được công bố miễn phí để công chúng sử dụng.

Khảo sát VIA là một bảng câu hỏi tự báo cáo nhằm xác định 24 yếu tố của các đặc điểm tích cực về nhân cách, hay còn gọi là “điểm mạnh”, được thể hiện riêng lẻ hoặc kết hợp theo những cách đặc trưng ở từng cá nhân. Bảng câu hỏi ban đầu gồm 240 câu, mỗi điểm mạnh có 10 câu hỏi. Hiện tại, khảo sát đã được rút ngắn xuống còn 96 câu, mỗi điểm mạnh gồm 4 câu hỏi. Các phiên bản bổ sung, tuân thủ các tiêu chuẩn khoa học nghiêm ngặt hơn, đang được phát hành trên trang web VIA.

Mỗi câu hỏi trong khảo sát được xây dựng dưới dạng một tuyên bố mô tả về bản thân, ví dụ như: “Tôi luôn tìm ra những cách mới để thực hiện công việc” hoặc “Tôi thường xuyên thêm một chút hài hước vào những gì mình làm.” Người tham gia sẽ đánh giá mức độ phù hợp của câu hỏi với bản thân mình trên một thang điểm từ 1 đến 5, với 1 là “Rất giống tôi” và 5 là “Rất không giống tôi”.

Khảo sát VIA đã được dịch ra hơn 42 ngôn ngữ và đang tiếp tục được phát triển. Khảo sát cung cấp một cái nhìn toàn diện về các điểm mạnh của một người, giúp người dùng thấy được các điểm mạnh cao nhất (nổi trội nhất), trung bình và thấp (ít được biểu hiện) của mình. Điều này giúp người dùng thực hiện so sánh tương đối giữa các điểm mạnh của bản thân; bài kiểm tra không được thiết kế để so sánh giữa những người dùng khác nhau. Cần lưu ý rằng kết quả nhận được không quan trọng hơn cuộc sống thực tế mà một cá nhân đang sống. Do đó, nếu một người sống một cuộc sống đầy lòng tốt nhưng “lòng tốt” lại nằm trong nhóm 5 điểm yếu nhất, họ nên ưu tiên nhìn nhận cuộc sống thực tế của mình hơn là kết quả của bài kiểm tra, đặc biệt nếu gia đình và bạn bè xác nhận rằng lòng tốt là một phần cốt lõi trong con người họ.

Đóng góp của Khảo sát VIA cho ngành Sức mạnh Nhân cách

Kể từ khi Hệ thống Phân loại VIA được phát hành vào năm 2004, hàng trăm nghiên cứu đã được thực hiện trên khắp thế giới, góp phần hình thành một kho tàng kiến thức và thực tiễn đa dạng về sức mạnh nhân cách. Những hiểu biết này đã dẫn đến một định nghĩa đa chiều về sức mạnh nhân cách, cụ thể:

1. Phản ánh bản chất cốt lõi của con người.
2. Mang lại kết quả tích cực cho bản thân và người khác.
3. Góp phần vào lợi ích chung của cộng đồng.

Điều này có nghĩa là sức mạnh nhân cách trả lời các câu hỏi về việc “Tôi là ai?”, “Làm thế nào tôi có thể xây dựng các mối quan hệ tốt hơn?”, và “Làm thế nào tôi có thể đóng góp nhiều hơn cho xã hội?”

Những hiểu biết này cung cấp một khung lý thuyết năng động để hiểu và phát huy các điểm mạnh trong mỗi cá nhân và cộng đồng.

So sánh với các khảo sát tính cách khác

Khảo sát VIA khác biệt với các bài kiểm tra tính cách truyền thống như Big Five hay MBTI ở sự chú trọng vào phát triển và khả năng thay đổi các điểm mạnh thay vì chỉ phân loại những đặc điểm cố định. Cụ thể :

Câu hỏi thường gặp

Kết quả Khảo sát VIA có bị ảnh hưởng bởi tâm trạng không?

Tâm trạng có thể ảnh hưởng nhẹ đến kết quả của Khảo sát VIA, vì nó có thể tác động đến cách cá nhân phản hồi trong một số tình huống cụ thể. Tuy nhiên, khảo sát này chủ yếu đo lường các đặc điểm nhân cách bền vững, vốn ổn định theo thời gian và không bị chi phối đáng kể bởi những cảm xúc hoặc trạng thái tâm lý thoáng qua.

Ngay cả khi ai đó làm khảo sát vào một ngày căng thẳng và làm lại vào lúc tâm trạng vui vẻ hơn, các điểm mạnh cốt lõi của họ — như hy vọng hoặc hiếu kỳ — vẫn có xu hướng duy trì ổn định. Sự ổn định này được củng cố bởi tính đáng tin cậy cao của Khảo sát VIA khi thực hiện lại, cho thấy rằng tâm trạng chỉ có tác động rất nhỏ đến việc đánh giá nhân cách cơ bản của một người.

Kết quả Khảo sát VIA có thay đổi theo thời gian không?

Kết quả của Khảo sát VIA có thể thay đổi theo thời gian, nhưng không phải theo cách đột ngột. Khảo sát này có độ tin cậy cao và thường mang lại kết quả nhất quán vì tính cách của con người thường ổn định. Khi có thay đổi, chúng thường tinh tế và bị ảnh hưởng bởi các trải nghiệm trong cuộc sống, chẳng hạn như sự phát triển cá nhân, những sự kiện quan trọng hoặc trách nhiệm mới. Ví dụ, những điểm mạnh hàng đầu có thể hoán đổi vị trí trong top 10, nhưng khó có khả năng những điểm mạnh cao nhất sẽ đổi chỗ cho những điểm mạnh thấp nhất.

Để đánh giá sự thay đổi trong kết quả, điều quan trọng là phải phân tích điểm số thô (được cung cấp trong bản báo cáo chi tiết), vì những khác biệt nhỏ có thể không mang ý nghĩa đáng kể. Các chuyên gia được khuyến khích khám phá những thay đổi đáng kể với khách hàng để hiểu những hoàn cảnh cuộc sống nào có thể đã ảnh hưởng đến kết quả, chẳng hạn như sự chú trọng mới vào lòng biết ơn, sự hiếu kỳ hoặc tinh thần đồng đội.

Khảo sát VIA có được khuyên dùng như một công cụ hỗ trợ chọn nghề nghiệp tối ưu hoặc cho mục đích tuyển dụng nhân sự không?

Khảo sát VIA không được thiết kế để thực hiện việc tự động ghép nối nghề nghiệp hoặc đưa ra các quyết định tuyển dụng nhân sự, chẳng hạn như thuê hoặc thăng chức. Thay vào đó, giá trị chính của nó nằm ở việc thúc đẩy nhận thức về bản thân và mang lại những hiểu biết cá nhân thông qua việc xác định các điểm mạnh nổi trội, điểm mạnh trung bình và điểm mạnh yếu hơn của mỗi người. Nhận thức này có thể giúp cá nhân khám phá các con đường sự nghiệp và môi trường làm việc phù hợp với thế mạnh đặc trưng của họ, từ đó thúc đẩy sự tích cực, gắn kết và ý nghĩa trong cuộc sống nghề nghiệp.

Tuy nhiên, khảo sát này không phù hợp để đưa ra các gợi ý nghề nghiệp cụ thể hoặc so sánh giữa các cá nhân, vì quyết định nghề nghiệp mang tính phức tạp và cá nhân hóa cao. Ngoài ra, việc sử dụng khảo sát trong tuyển dụng hoặc thăng chức không được khuyến khích, vì người tham gia có thể thao túng kết quả bằng cách chọn câu trả lời mà họ nghĩ rằng nhà tuyển dụng muốn thấy, và khảo sát này không được thiết kế để đánh giá hoặc so sánh giữa các ứng viên.

Lời kết

Khảo sát Điểm Mạnh Nhân Cách VIA là một công cụ độc đáo vì nó nhấn mạnh vào những điểm mạnh tích cực thay vì điểm yếu, phân loại các phẩm chất nhân cách phổ quát giúp thúc đẩy sự thịnh vượng và sức khỏe tinh thần. Khác với các bài kiểm tra tính cách khác, vốn tập trung vào việc dự đoán hành vi hoặc phân loại cá nhân, Khảo sát VIA hướng đến sự phát triển cá nhân, giúp mọi người hiểu và tận dụng các điểm mạnh của mình trong nhiều lĩnh vực của cuộc sống. Nó thúc đẩy ý tưởng rằng mỗi người đều có khả năng phát triển các điểm mạnh của mình để sống một cuộc sống viên mãn, kiên cường và đầy ý nghĩa.

Tài liệu tham khảo

Niemiec, R. M. (2018). Character strengths interventions: A field guide for practitioners. Hogrefe Publishing GmbH.

McGrath, R. E. (2019). The VIA Assessment Suite for Adults: Development and initial evaluation, revised edition. Cincinnati, OH: VIA Institute on Character.

Niemiec, R. M., & Tomasulo, D. (2023). Character strengths and abilities within disabilities: Advances in science and practice. Springer Nature.

VIA Institute on Character website: https://www.viacharacter.org/